In samenwerking met partnerschool de Zevensprong te Dessel, ontwikkelden wij een project om leerjaardoorbrekend te werken binnen STEM. Om ons onderzoek te kunnen starten, hebben wij een uitgebreid literatuuronderzoek uitgevoerd en goede praktijkvoorbeelden geobserveerd.. Vanuit deze bronnen hebben we een antwoord geformuleerd op de onderzoeksvraag die luidt als volgt: “We onderzoeken STEM-onderwijs in een leerjaardoorbrekende aanpak, omdat we willen weten welke werkvormen we geïntegreerd kunnen inzetten in een leerlijn STEM met expliciete aandacht voor onderzoekend leren, ten einde een concept te ontwikkelen waarmee scholen leerjaardoorbrekend kunnen werken binnen STEM.”
De wereld rondom je onderzoeken
Ons concept
We ontwikkelden een concept waarmee scholen leerjaardoorbrekend kunnen werken binnen STEM. Binnen dit kader werken we in een cyclus van drie schooljaren. Elk schooljaar krijgt een ander thema toegewezen. Zo stellen wij voor om in het eerste jaar te werken rond het thema water. Het tweede jaar werken we rond het thema onderweg en als laatste werken we rond voeding. Om ons thema vorm te geven, hebben wij onderzoekboxen, identiteitskaarten en ontdekeilanden ontworpen.
Onderzoekboxen
Deze boxen bevatten een leerkrachtenhandleiding, stappenplannen per niveau, een zelfevaluatie en het nodige materiaal per niveaugroep. De onderzoekboxen bestaan uit drie niveaus. Om de leerlingen in te delen in niveaus, dienen er pre-testen afgelegd te worden om de voorkennis van de leerlingen te testen. Deze pre-testen zijn we zelf gaan afnemen in de partnerschool. Nadat de leerlingen de opdrachten bij de boxen hebben uitgevoerd, volgt er een zelfevaluatie. Deze zelfevaluatie gebeurt per groep. Bij deze zelfevaluatie blikken de leerlingen terug op hun eigen proces en product. We hebben gezorgd voor verschillende manieren van zelfevaluatie zodat er voldoende afwisseling is. Na het doorlopen van de opdrachten en de zelfevaluatie, volgt er een klassikaal synthesegeprek. Dit synthesegesprek heeft als doel de leerstof nog eens vast te zetten. We blikken ook terug op de probleemstelling die bij het begin van de les geformuleerd werd. Meteen na de synthese voeren we de post-test uit. De posttest is exact hetzelfde als de pre-test. De bedoeling hiervan is om de groei in kennis van de leerlingen te testen.
Identiteitskaarten
Naast onze onderzoekboxen kozen we er ook voor om de identiteitskaarten die onze partnerschool de Zevensprong gebruikt bij hun lessen WO, te optimaliseren. We hebben hierbij het thema ‘water’ verder doorgetrokken zodat alles een mooi geheel vormt. Het precieze thema van onze identiteitskaarten is ‘dieren in de onderwaterwereld.’ Wij kozen ervoor om onze identiteitskaarten ‘STEMmig’ te maken. De leerlingen mogen bij het opzoeken van informatie per twee werken. De leerlingen die samenwerken hebben niet dezelfde leeftijd, er wordt hierbij leerjaardoorbrekend gewerkt. De groepen worden ingedeeld op basis van het dier waarover de leerlingen meer informatie willen te weten komen (dolfijn, haai of goudvis). Er is een onderscheid gemaakt in niveau tussen de verschillende identiteitskaarten. Wij hebben gekozen voor drie niveaus. Binnen deze niveaus differentiëren we zowel op vlak van inhoud als op vlak van taalniveau. Omdat wij kozen om binnen de identiteitskaarten STEMmig te werken, hebben wij een vervolgles voorzien. Dit is een les techniek (Technology) waarbij de leerlingen iets ontwerpen om het plastic te verwijderen uit de zee. Daarnaast werken we hierbij ook rond Engineering. De leerlingen hebben een probleem gekregen en moeten iets ontwerpen om dit probleem op te lossen. Hiervoor moeten zij probleemoplossend denken wat een belangrijk onderdeel is van engineering. De andere onderdelen van STEM, Science en Mathematics hebben we verwerkt in onze identiteitskaarten zelf.
Onderzoekseilanden
Als laatste werkvorm kozen we voor onderzoekseilanden. Het thema van het onderzoekseiland dat wij uitwerkten, is water. Binnen ons onderzoekseiland, zijn er vier hoeken. Deze hoeken zijn de volgende:
- Eiland 1: Water in derdewereldlanden
- Eiland 2: Water in het lichaam
- Eiland 3: Maak een bellenblazer
- Eiland 4: De bever
De bedoeling is dat de leerlingen voor de les een top vier opstellen van de verschillende eilanden. Deze top vier geeft de leerlingen hun interesse weer voor de verschillende eilanden. Op basis hiervan worden de leerlingen in vier leerjaardoorbrekende groepen verdeeld. De leerlingen doorlopen in hun groep, de verschillende hoeken van het eiland. Elke leerling krijgt ook een taak toegewezen. De inleiding en het slot gebeuren klassikaal.
Meer weten?
Greet Cuyt
Verantwoordelijke Innovaties in onderwijs
T +3214740216
E greet.cuyt@thomasmore.beStien De Groof
Lerarenopleider
T +3214740361
E stien.degroof@thomasmore.be
Samenwerken?
Is je interesse gewekt en wil je met ons samenwerken? Laat je gegevens achter.
