De module ‘Innovaties in onderwijs’ binnen de lerarenopleiding aan de Thomas More hogeschool in Turnhout bood ons de kans een onderzoek rond ‘outdoor education’ op te starten en uit te voeren. In research wordt regelmatig aangehaald dat outdoor education en outdoor learning een positieve invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen. Daarnaast wordt ook almaar duidelijk dat kinderen te weinig bewegen en steeds minder naar buiten trekken. Outdoor education en outdoor learning zouden een oplossing kunnen bieden voor deze problematiek. Vanuit deze insteek zetten we ons onderzoek op gang.
Een onderwijsproject door derdejaarsstudenten Lager Onderwijs
“It’s not why are you going outside, it’s why are you not going outside. There is no excuse to be inside anymore.” – Juliet Robertson
Deze quote verwijst naar het groot aantal positieve effecten die outdoor learning mogelijk maakt. Hierbij gaat het over een vooruitgang in fysieke en mentale gezondheid, sociale vaardigheden, verbondenheid met de natuur en over een hoger leerrendement. Als vertrekpunt van ons onderzoek bevroegen we de noden van onze partnerscholen. VBS De Parel in Lichtaart wilde inspiratie bij een carrouselsysteem. In de toekomst zou dit een wekelijks gebeuren zijn waarbij het vijfde leerjaar een halve dag in de tuin aan de slag gaat. In VBS De Toverboom in Geel lagen de noden anders. Zij wensten inspiratie te ontvangen bij automatisatieoefeningen die de leerlingen gedurende (middag)speeltijden zelfstandig zouden kunnen uitvoeren. Het uiteindelijke resultaat hiervan is de talentenbox.
Nadat we de noden van de scholen in kaart hadden gebracht, stelden we onze onderzoeksvraag op. Deze luidt als volgt: Ik onderzoek hoe speel-tijd via outdoor learning een uitdagende speel- en leeromgeving kan zijn, omdat ik wil weten wat het effect hiervan is op de ontwikkeling van de persoonsgebonden competenties – meer bepaald de ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid – en het leerrendement bij leerlingen, teneinde te weten of het voor lagere scholen een meerwaarde is om outdoor learning te integreren in hun schoolvisie.
Onderzoek
In functie van onze onderzoeksvraag voerden we in onze partnerscholen een kleinschalig onderzoek uit naar de invloed van outdoor learning op de ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid en op het leerrendement. Om dit te kunnen realiseren werkten we enkele leeractiviteiten uit voor de leerlingen van het vijfde leerjaar van onze partnerscholen. Daarnaast namen we ook enkele testen Frans (over de regelmatige werkwoorden op –ER) af en een vragenlijst over de persoonsgebonden competenties en de visie op outdoor learning. Voordat we dit deden, voerden we een nulmeting uit. Zo konden we de beginsituatie van de leerlingen duidelijk weergeven. Om ons onderzoek te kunnen onderbouwen met gefundeerde argumenten, namen we verschillende educatieve en wetenschappelijke bronnen onder de loep.
Bij het bestuderen van de literatuur, stootten we regelmatig op het wisselend gebruik van de termen ‘outdoor education’ en ‘outdoor learning’. Omdat we de term ‘outdoor learning’ meer omvattend vinden en dit begrip beter aansluit bij de opzet van ons onderzoek, legden wij de focus op outdoor learning. Juliet Robertson, leerkracht gespecialiseerd in outdoor education en outdoor learning, maakte ons wegwijs in de thema’s outdoor education en outdoor learning. Zij gaf ons ook een duidelijke blik op de concrete invulling van beide termen uit het buitenonderwijs (persoonlijke communicatie, 18 maart 2019).
Uit onze literatuurstudie kunnen we besluiten dat outdoor learning zowel de ontwikkeling van kinderen op verschillende gebieden – meer specifiek de mentale en fysieke gezondheid, sociale vaardigheden en verbondenheid met de natuur – en het leerproces van kinderen bevordert. Onze onderzoeksresultaten wijzen dit jammer genoeg niet uit. De leerlingen van Vrije Basisschool De Parel – die de leeractiviteit Frans in een natuurlijke omgeving uitvoerden – behaalden een lager leerresultaat dan de leerlingen van Vrije Basisschool De Toverboom, die binnen aan de slag gingen. We vermoeden dat dit te wijten is aan het feit dat de leerlingen tijdens onze realisatie voor het eerst kennismaakten met de tuin. Bovendien waren de weersomstandigheden niet ideaal om aan outdoor learning te kunnen doen. Tot slot vulden de leerlingen van Vrije Basschool De Parel hun testen in de tuin in en niet in een klaslokaal, zoals ze gewend zijn. De tuin was voor hen echter een nieuwe omgeving. Hierdoor namen de leerlingen nog veel prikkels uit de natuur op en konden ze zich daardoor mogelijk minder goed concentreren. In ons bronnenonderzoek werd ook duidelijk dat het opzetten van een goede outdoor educationactiviteit niet eenvoudig is. Het model van Gilbertson (Gilbertson, Bates, MCLaughlin & Ewert, 2006) visualiseert welke bouwstenen in de leeractiviteit geïntegreerd moeten worden om van outdoor education te kunnen spreken.
Onze bevraging over de persoonsgebonden competentie ‘ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid’ en de kijk van de leerlingen op outdoor education wijst uit dat de leerlingen graag buiten leren en graag nieuwe dingen ontdekken. Sterker nog: meer dan de helft van de leerlingen vindt dat ze beter kunnen leren wanneer ze buiten actief aan de slag gaan. Daarnaast zijn de leerlingen ervan overtuigd dat niet enkel wereldoriëntatie, maar ook andere leergebieden buiten geleerd kunnen worden.
Leerplan
Tijdens ons project stootten we op enkele elementen die onze interesse prikkelden, maar die we zelf niet konden onderzoeken omwille van beperkte middelen en een tijdspanne van slechts vijf weken. Verder onderzoek zou kunnen aantonen of leren via outdoor learning vanuit een intrinsieke motivatie leidt tot hogere leerresultaten en een hogere leerwinst. Daarnaast zou het voor ons ook een meerwaarde zijn om de invloed van outdoor learning op de persoonsgebonden competenties – en dus niet enkel op de ontwikkeling van initiatief en verantwoordelijkheid – van het ZILL-leerplan (Katholiek Onderwijs Vlaanderen, 2018) na te gaan. Tot slot zouden we het leerrendement van leerlingen op lange termijn willen bestuderen.
Via ons onderzoek willen we de troeven van outdoor learning in de kijker zetten. Zo hopen we onze medestudenten en leerkrachten ervan te overtuigen dat outdoor learning een enorme meerwaarde is voor het leerproces en de ontwikkeling van kinderen. Op deze manier kunnen wij als toekomstige leerkrachten een steentje bijdragen aan de ontwikkeling en het leerproces van kinderen.
Projectgroep & partners
Studenten
Caya Beckers, Elien Broeckx, Ines De Boel, Kaat De Cordt, Hanne-Lore Everaert, Hanne Goris, Jana Janssens, Antje Kenis
Lerarenopleiders
Heidi Celis
Partnerschool
Basisschool De Parel, Kasterlee |
Basisschool De Toverboom, Geel
Meer weten?
Heidi Celis
Lerarenopleider
T +3214740217
E heidi.celis@thomasmore.be
Greet Cuyt
Verantwoordelijke Innovaties in onderwijs
T +3214740216
E greet.cuyt@thomasmore.be
Ook interessant
Samenwerken?
Is je interesse gewekt en wil je met ons samenwerken? Laat je gegevens achter.
