Een onderwijsproject door derdejaarsstudenten Lager Onderwijs
“Sitting is the new smoking” ~ Juliet Robertson
Deze quote van Juliet Robertson, een ervaringsdeskundige in het buitenonderwijs, zette ons aan het denken. Hoewel de bewegingsdrang van leerlingen groot blijft, merken wij dat leerlingen steeds minder en minder bewegen tijdens de schooluren. Scholen willen wel dat hun leerlingen meer bewegen, maar in de praktijk stelt men vast dat ze vaak stilzitten tijdens de aanbreng of inoefening van de leerstof. Omdat ‘outdoor education’ inhoudt dat men leerinhouden buiten in een betekenisvolle context aanleert door te bewegen, vonden we het interessant om de effecten hiervan te onderzoeken.
Het onderzoek startte met de bevraging van de noden van de scholen waarmee we samenwerkten. De school ‘Windekind’ te Vorselaar vroeg om inspiratie voor rekeninhouden, die in de eerste graad aan bod komen, buiten te automatiseren. In ‘De Parel’ te Lichtaart hebben we buitenactiviteiten georganiseerd voor het aanleren en inoefenen van Franse leerstof in het vijfde leerjaar. Beide scholen testten eerder al een aantal alternatieve manieren uit om de leerstof aan te leren. Zo oefenden de leerlingen bijvoorbeeld in ‘Windekind’ reeds de maaltafels door op de trappen te lopen. De leerlingen van het vijfde leerjaar van ‘De Parel’ volgen zo ook ieder schooljaar al één schoolweek buiten les.
Nadat we een duidelijk zicht kregen op de noden van de school, konden we de onderzoeksvraag opstellen. Deze luidt als volgt: “Op welke manieren kan ‘outdoor education’ met inbegrip van beweging een bijdrage leveren aan het creëren van een hoger welbevinden en een hogere leerwinst bij de leerlingen?” Vervolgens werden wetenschappelijke en educatieve bronnen doorgenomen in verband met ‘outdoor education’. Na deze literatuurstudie konden we met voldoende achtergrond inspelen op de noden van de scholen. Op deze manier konden wij ook testen of de informatie uit ons opzoekwerk overeenstemde met de realiteit.
Methode
Ons onderzoek over ‘outdoor education’ is gebaseerd op de vraag van de twee scholen waarmee wij verbonden zijn. Beide scholen stellen verschillende noden voorop waardoor we specifiek op hun vragen zullen inspelen. De school ‘Windekind’ te Vorselaar was op zoek naar inspiratie om de leerstof van de eerste graad te automatiseren. Wij hebben daarom activiteiten gemaakt waarbij we voor het eerste leerjaar oefenen op de splitsingen en bewerkingen tot tien. In het tweede leerjaar zorgden we voor activiteiten om de maaltafels te automatiseren. ‘De Parel’ te Lichtaart wilde onze hulp voor het verwerken en verwerven van Frans in de buitenlucht. Naast deze activiteiten hebben we rekening gehouden met de aanpak van Joseph Cornell. Hij is een ervaringsdeskundige in ‘outdoor education’ en past telkens vier fasen toe in zijn buitenlessen. De eerste twee fasen dienen ter voorbereiding en het aansterken van de concentratie via de zintuigen. Pas in fase drie komt men pas met de effectieve leerstof in aanraking. Fase vier dient om te reflecteren over het buiten zijn en de activiteit. In ons onderzoek hebben we bij de school ‘Windekind’ getest of er een verschil was in de leerresultaten en het welbevinden wanneer men buiten les gaf met deze fasen of zonder. Dit realiseerden we door in elk leerjaar één klas als controlegroep te nemen, deze groep automatiseerde al bewegend, binnen in de klas. De eerste proefgroep kreeg buiten les met de vier fasen van Cornell. De laatste groep kreeg buiten de les zonder de fasen, zij automatiseerden dus enkel. In ‘De Parel’ hebben we buiten les gegeven met de fasen, maar dit enkel vergeleken met een controlegroep die binnen les kreeg.
Conclusies
Uit dit onderzoek concluderen we dat ‘outdoor education’ een positief effect heeft op de leerwinst en het welbevinden van leerlingen.
De meeste leerlingen scoorden een hogere leerwinst nadat we met hen aan ‘outdoor education’ deden. Jammer genoeg zagen we dit niet bij alle leerlingen, maar doordat men met ‘outdoor education’ wel andere doelen bereikt, zoals bv. sociale doelen, zien we globaal bekeken wel een hogere leerwinst. Het toepassen van de vier fasen van Joseph Cornell tijdens het buitenzijn, helpt de leerlingen om aan de natuur te wennen. We merkten dat het geen meerwaarde bood op vlak van het welbevinden of van de leerwinst. We kunnen dus besluiten dat het welbevinden en de leerwinst stijgen wanneer we naar buiten gaan.
Materialen voor de activiteiten
We ontwikkelden lesfiches, waarop telkens het nodige materiaal per activiteit opgelijst staat.
Projectgroep & partners
Studenten
Bea Gutiérrez, Eline Van den Broeck, Evelien Nagels, Jora Van Den Plas, Julie Vanspringel, Kim Van den Branden, Lore Baestaens & Rani Van Looveren
Lerarenopleiders
Lieveke Hellemans & Inge Van Gils
Partnerschool
Basisschool Windekind in Vorselaar &
basisschool De Parel in Lichtaart
Meer weten?
Lieveke Hellemans
Lerarenopleider
T +3214740215
E Lieveke.Hellemans@thomasmore.be
Greet Cuyt
Verantwoordelijke Innovaties in onderwijs
T +3214740216
E greet.cuyt@thomasmore.be
