Basisschool de Pagadder uit Lichtaart zet al een aantal jaren in op leesplezier. Daartoe werkten zij al verschillende initiatieven uit. Toch stel(d/l)en zij vast dat sommige kinderen nog steeds niet graag lezen. Dat was voor ons het vertrekpunt om een antwoord te vinden op de vraag of digitale tools een invloed hebben op de leesmotivatie van kinderen van de tweede en derde graad en of zij niet-graag lezers aan het lezen krijgen.
Door het coronavirus hebben we onze workshops niet allemaal kunnen uitvoeren. Ter vervanging van deze workshops hebben we een website gemaakt met daarop de workshops, een uitgebreid overzicht van boeken om in te zetten in niet-taalvakken en links naar interessante sites waar leerkrachten mee aan de slag kunnen gaan.
Digitaal of op papier
Methode
Deelnemers
We werkten samen met GBS de Pagadder in Lichtaart. Deze school bestaat uit zes leerjaren met telkens één klas per leerjaar. Voor ons onderzoek leggen wij de focus op de tweede en derde graad. In totaal gaat het om 68 leerlingen (derde leerjaar 13, vierde leerjaar 15, vijfde leerjaar 20, zesde leerjaar 20).
Materialen
We werkten een website uit waarop digitale tools, een boekenlijst, de workshops en een aantal nuttige links voor leerkrachten staan. Daarnaast hebben we ook zes workshops uitgewerkt rond leesplezier.
- Workshop 1: Prikkels bij het lezen
- Workshop 2: Welk boek past bij mij? (boekenzoeker.org)
- Workshop 3: Recensies bij boeken (BoekTube)
- Workshop 4: QR-code zoektocht
- Workshop 5: Boeken inspreken
- Workshop 6: Digitaal lezen versus lezen op papier
Instrumenten
Tijdens de beginfase van het onderzoek hebben we een enquête uitgewerkt waarin we peilen naar de leesmotivatie van de kinderen. De enquête werd afgenomen voordat de workshops gegeven werden en zou opnieuw afgenomen worden na de workshops. We wilden beide enquêtes vergelijken om zo te komen tot het effectieve rendement van onze workshops door naar de leesscores te kijken die leerlingen aangeven. Deze leesscore geeft weer hoe graag zij lezen. We focussen hierbij op het leesplezier van de kinderen aangezien dit de primaire pijler van ons onderzoek is.
Naar aanleiding van deze nulmeting hadden we als doel de zes workshops uit te voeren. Door het coronavirus hebben we er slechts effectief kunnen uitvoeren.
Deze workshops hadden als doel te testen hoe we het leesplezier bij niet-graag lezers kunnen verhogen. We maakten tijdens deze workshops gebruik van digitale tools om zo een antwoord te kunnen bieden op onze onderzoeksvraag. Tijdens het uitwerken van de workshops letten we vooral op de inzetbaarheid in de gewone klas en de effectiviteit van de digitale tools.
Resultaten
Door de hinder van het coronavirus hebben we enkele workshops niet kunnen uitvoeren en hebben we geen eindmeting kunnen doen, noch reflecties van leerlingen opvragen. Hierdoor konden we geen objectieve resultaten formuleren. Als alternatief hebben we een website opgesteld die zo goed mogelijk inspeelt op de noden van basisschool De Pagadder. Op deze website staan een uitgebreide boekenlijst voor verschillende leerdomeinen, de workshops en enkele nuttige digitale tools.
Boekenlijst
De leerkrachten van De Pagadder hadden nood aan meer inspiratie om boeken te integreren in andere leergebieden dan Nederlands. Deze boekenlijst is een medium waarop verschillende boeken te vinden zijn die aansluiten bij een les over een concreet onderwerp. Zo is er per leergebied (MUVO, sociale vaardigheden, godsdienst en WO) een overzicht van verschillende boeken. Voor wereldoriëntatie is de lijst erg uitgebreid, omdat de leerkrachten van de tweede en derde graad heel graag meer boeken willen inzetten binnen dit leergebied. Daarom bevat de boekenlijst per thema uit Mundo (handleiding WO die gebruikt wordt in GBS De Pagadder) een overzicht van mogelijk te gebruiken boeken.
Workshops
Omwille van het coronavirus hebben we drie workshops niet kunnen uitvoeren. Daarom hebben we de workshops uitgebreid uitgeschreven op de website zodat leerkrachten deze zelf in hun lessen kunnen integreren. Aan deze workshops zijn ook lesdoelen gekoppeld zodat de workshops onmiddellijk bruikbaar zijn. De workshops die we wel hebben uitgevoerd, zijn ook mee opgenomen op de website waardoor de leerkrachten ook deze workshops nog een keer kunnen inzetten indien de leerlingen deze als positief ervaren hebben.
Digitale tools
Op de website staat ook een overzicht van verschillende digitale tools die ingezet kunnen worden in de klas om leesplezier te verhogen. Bij elke digitale tool wordt vermeld in welke klassituaties deze toegepast kunnen worden. Bij het opstellen van deze lijst werd vooral gekeken naar de financiële haalbaarheid aangezien er niet voor elke leerling een tablet aanwezig is. Er is ook onvoldoende budget aanwezig om op korte termijn veel E-books aan te schaffen.
Conclusies
Doordat we niet alle workshops hebben kunnen uitvoeren en dus geen onderzoeksgegevens uit de praktijk hebben, baseren we onderstaande conclusies op onze literatuurstudie, de beginsituatiebevraging en de beperkte feedback die we hebben opgemerkt tijdens de helft van de workshops.
Kinderen hebben vooral nood aan een rustige omgeving, een goede boekkeuze, een leesdoel, ontspanning en een positieve leesspiraal. Dit maakt dat leerlingen uit de tweede en derde graad lager onderwijs, volgens ons onderzoek, intrinsiek gemotiveerd geraken om te lezen. Daarnaast is de mening van o.a. medeleerlingen, leerkrachten en ouders zeer belangrijk, omdat deze personen zowel een positieve als negatieve invloed kunnen uitoefenen op de leesmotivatie en het leesplezier van het kind.
De partnerschool heeft nog geen digitale tools ingezet om leesplezier te bevorderen. Toch bestaan er digitale tools om meer leesplezier en -motivatie na te streven. Het bronnenonderzoek leverde volgende interessante tools op: Boekenzoeker, Vlogboek, Boekenbabbels, Yoleo, E-books… Of deze tools ook effectief effect hebben, hebben we door de coronacrisis niet kunnen onderzoeken.
Meer weten?
Greet Cuyt
Verantwoordelijke Innovaties in onderwijs
T +3214740216
E greet.cuyt@thomasmore.be
Danielle Schuurmans
Lerarenopleider
T +3214740287
E danielle.schuurmans@thomasmore.be
Ook interessant
Samenwerken?
Is je interesse gewekt en wil je met ons samenwerken? Laat je gegevens achter.
