Binnen het opleidingsonderdeel Innovaties in Onderwijs (IIO) van de Thomas More hogeschool in Vorselaar hebben wij onderzoek uitgevoerd rond geïntegreerd programmeeronderwijs voor leerlingen van de tweede graad. Dit houdt in dat we taal, meer bepaald begrijpend lezen en taalbeschouwing, binnen het leren programmeren hebben geïntegreerd. Uit het PIRLS-onderzoek van 2016 blijkt dat Vlaamse leerlingen van het vierde leerjaar een achteruitgang kennen op gebied van begrijpend lezen. Daar tegenover staat dat kinderen goed presteren op vlak van programmeren. Dat komt omdat alles stap voor stap gebeurt. Zo worden ze niet overdonderd door informatie, wat ervoor zorgt dat ook de zwakke leerlingen meekunnen. Daarom gingen wij tijdens het onderzoek in twee Vlaamse lagere scholen aan de slag met Scratch. Scratch is een programma speciaal gemaakt voor kinderen om te leren programmeren (Moffat, sd). Uit literatuur blijkt dat leerlingen erg gemotiveerd zijn wanneer ze met Scratch aan de slag aan. Volgens Felienne Hermans, universitair hoofddocent aan het Leiden Instute of Advanced Computer Science (LIACS), zouden taalsterke leerlingen beter presteren op vlak van programmeren. Ze zouden zelfs beter scoren dan leerlingen die goed zijn in wiskunde (Hermans, Programmeren voor iedereen, 2017). Daarom wilden we hierop verder bouwen. Scratch zou nu niet meer als extraatje aangeboden worden, maar wel als verrijking van de taalles. Dit deden we door het integreren van taal binnen het programma Scratch.
Een onderwijsproject door derdejaarsstudenten Lager Onderwijs | Innovaties in onderwijs
Wij hebben ons gebaseerd op een bestaand onderzoek over Scratch, uitgevoerd in het jaar 2015-2016 voor het vak IIO. Ook zijn wij gaan kijken naar de leerplandoelen Nederlands van het ZILL. Felienne Hermans uit Leiden heeft ons eveneens input gegeven. Hierdoor zijn we op de volgende onderzoeksvraag gekomen: ‘Wat zijn de effecten van geïntegreerd programmeeronderwijs op de taal- en programmeermotivatie bij lagereschoolkinderen van de tweede graad?’
Methode
We zijn ons onderzoek begonnen met een literatuurstudie. Hierna hebben we Scratchfiches gemaakt en een nulmeting afgenomen in twee scholen. Dat gebeurde in twee meertalige klassen van het Sint-Jozefscollege BSD te Turnhout en in twee eentalige klassen van ‘De Parel’ in Lichtaart. Vervolgens hebben we deze Scratchfiches uitgetest in de betrokken klassen. Tot slot hebben we een eindmeting uitgevoerd.
Conclusie
We kunnen concluderen dat de intrinsieke taalmotivatie in alle deelnemende klassen gestegen is. De intrinsieke programmeermotivatie steeg ook in de klassen van Lichtaart, maar niet in die van Turnhout. De reden hiervan is dat de leerlingen van Turnhout reeds erg graag met de computer aan de slag gingen. Ook na ons onderzoek was dit nog steeds het geval. Het is dus niet zo dat de leerlingen plots minder graag met de computer werken. Ook was ons opgevallen dat alle taalzwakke leerlingen in Lichtaart een stijging kende in hun intrinsieke taalmotivatie.
Materialen
- Scratchfiches begrijpend lezen
- Scratchfiches taalbeschouwing
- Handleiding leerkrachten
Projectgroep & partners
Studenten
Laurien Guldentops, Lotte Van Oosterwyck, Stien Van den Broeck en Vera Vink
Lerarenopleiders
Elena Schutjes
Partnerschool
Basisschool ‘De Parel’, Lichtaart |
Basisschool Sint-Jozefscollege BSD, Turnhout
Meer weten?
Elena Schutjes
Docent Nederlands Lerarenopleiding Lager Onderwijs
E Elena.Schutjes@thomasmore.be
Greet Cuyt
Verantwoordelijke Innovaties in onderwijs
T+3214740216
E greet.cuyt@thomasmore.be
